Zaduszki są współczesnym odpowiednikiem pogańskiego święta Dziadów. Dzień Zaduszny przypada na 2 listopada, dzień po Wszystkich Świętych. Z tej okazji, ludzie wspominają wszystkich, którzy odeszli ze świata żywych, modlą się za ich dusze, które według katolickiej wiary, przebywają w czyśćcu.
Czasy pogańskie
Zaduszki tradycja wspominania zmarłych i wiara w życie pozagrobowe sięga czasów pogańskich, kiedy to przygotowywano duszom pokarmy. Jedni zostawiali je na grobach, inni w domu na stołach. Pozostawiano otwarte drzwi do domów, kładziono na podłodze siano, aby duchy nie bały się poruszać. Był nawet zwyczaj wołania bliskich zmarłych po imieniu. Jedzenie miało dodać siły zbłąkanym duszom w drodze do nieba. Przez dwa pierwsze dni listopada niektóre prace domowe były zabronione, wykonywanie ich mogło obrazić duchy. Żeby dusze mogły odnaleźć drogę na rozstajach dróg palono ogień. Rozniecano też ogniska na mogiłach samobójców. Ogień miał oczyszczać te dusze i chronił przed złem ludzi żywych.
Okres chrześcijaństwa.
okresie chrześcijańskim inicjatorem obchodów Dnia Zadusznego był św. Odilon, opat z Cluny. Święto miało stanowić przeciwwagę dla pogańskich obrządków, które czciły zmarłych. W Polsce święto rozpowszechniło się dopiero w XII w. Nazwa – Dzień Zaduszny – odnosi się do charakteru tego święta, podczas którego powinniśmy modlić się za dusze naszych zmarłych pozostających w czyśćcu.
Zaduszki i Dziady. Co mają ze sobą wspólnego?
Dzień Zaduszny w Polsce związany jest również z pogańskim świętem Dziadów, które miały zapewnić żywym przychylność duchów. W kulturze Słowian i Bałtów kontaktom z duszami zmarłych były poświęcone dwa dni w roku, tzw.: „Dziady” jesienne i wiosenne. Dziady Wiosenne przypadały około 2 maja, Jesienne wypadały z 31 na 1 listopada. Często, przy grobach urządzano ucztę, w której brali udział bliscy zmarłej osoby. Resztki jedzenia ofiarowywano żebrakom, aby ci wspominali dusze nieboszczyków. Z czasem tradycje słowiańskie zaczęły mieszać się z chrześcijańskimi. Świętowanie Dziadów zostało zakazane przez kościół, jednak mimo to w wielu domach obchodzone były nadal. Dziady od tego czasu miały charakter religijny, modlono się za zmarłych, a duszom pomagano przejść do boskiego nieba.