Loading ...
W tym roku przypada 175. rocznica śmierci hrabiego Antoniego Jana Ostrowskiego. Człowieka dzięki któremu 6 lipca 1830 roku Tomaszów Mazowiecki uzyskał prawa miejskie.
Prochy hrabiego Antoniego Jana Ostrowskiego spoczywają w kaplicy przy kościele św. Wojciecha w Ujeździe. W miejscu gdzie spoczywa założyciel miasta pochowanych jest jeszcze 8 bliskich osób, m.in. żona hrabiego Józefa z Morskich, syn Stanisław z żoną.
– Smutne jest to, iż w miejscu pochówku hrabiego Antoniego Ostrowskiego, nie ma żadnego śladu napisu, informacji, że leży tu założyciel naszego miasta Tomaszowa Mazowieckiego – mówi Zygmunt Dziedziński przedstawiciel Towarzystwa Przyjaciół Tomaszowa Mazowieckiego.
W materiale filmowym apel do władz Ujazdu i Tomaszowa Mazowieckiego. Czy zostanie wysłuchany? Czy hrabia Antoni Jan Ostrowski jest wart tego by upamiętnić miejsce jego spoczynku?
Antoni Ostrowski. Portret autorstwa Piotra Michałowskiego,
Muzeum Narodowe w Warszawie
Antoni Jan Ostrowski – hrabia, generał, inwestor,senator-wojewoda Królestwa Polskiego, generał powstańczy i dowódca Gwardii Narodowej, wielki zwolennik równouprawnienia Żydów – i niezwykle utalentowany inwestor. Gdyby nie historyczne perturbacje i zamiłowanie do polityki, hrabia Ostrowski miałby szansę wejść do annałów polskiej gospodarki jako jedna z ważniejszych postaci dziewiętnastego stulecia.
Antoni Jan Ostrowski urodził się w 1782 roku w Warszawie. Był najstarszym synem Tomasza Adama Ostrowskiego, szambelana Stanisława Augusta, obdarzonego w 1798 roku tytułem hrabiego pruskiego oraz Apolonii z Ledóchowskich. Jako dwunastolatek brał udział w obronie szańców powstańczej Warszawy. Studiował w Lipsku, a po zakończeniu nauki otrzymał od ojca majątek Ujazd. W 1805 roku pojął za żonę szesnastoletnią Józefę Morską, słynącą z nieprzeciętnej urody.
Antoni Jan Ostrowski należał do arystokratów obdarzonych talentem organizacyjnym, przedsiębiorczością i pomysłowością, dzięki czemu odniósł sukces uprzemysławiając swe dobra i zakładając Tomaszów Mazowiecki. Zdaniem współczesnych, podczas powstania listopadowego wykazał się patriotyzmem i ofiarnością, a jednocześnie słabością charakteru i niezdolnością do skutecznego działania. Gdy skompromitował się jako dowódca warszawskiej Gwardii Narodowej, nazwano go Lafajdą. Z drugiej strony musimy pamiętać, że zmienił zasady przyjmowania ochotników do Gwardii Narodowej i opracował projekt powołania żydowskich oddziałów Gwardii Miejskiej, co zwiększyło zaangażowanie starozakonnych w działania powstańcze.
Po upadku powstania udał się na emigrację i włączył w działalność Komitetu Emancypacji Izraela. Opracował projekt zmiany sytuacji prawnej i społecznej Żydów, który wzbudził duże kontrowersje w środowisku polskich emigrantów. Jego zamysły zmiany sytuacji prawnej społeczności żydowskiej, stopniowego przyznawania praw obywatelskich jej członkom, nie były nowatorskie. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że w myśl projektu najważniejszym kryterium miało być zaangażowanie Żydów w proces, czyli integracja z otoczeniem (w szkole i w wojsku) oraz aktywność gospodarcza, a nie posiadanie majątku (nieruchomości i kapitału). Tak pojmowane uobywatelnienie nie miało być procesem obejmującym małe grono finansowej elity, lecz stopniowo ogół Żydów polskich.
Zmarł w swej francuskiej posiadłości Les Maderes w 1845 r. Jego zwłoki przywieziono do Królestwa Polskiego i pochowano w kościele parafialnym w Ujeździe.
