Loading ...
Na skrzyżowaniu ul. Józefa Piłsudskiego i ul. Legionów (rondo) znajduje się pomnik poświęcony „Poległym Legionistom Piłsudskiego – Towarzysze Broni”.
Pomnik został zbudowany w 1824 r. w 10-tą rocznicę utworzenia Legionów Polskich i był zlokalizowany na terenie obecnego Urzędu Miasta. W czasie budowy nowego budynku miasta został rozebrany. W tym czasie staraniem Związku Legionistów został przeniesiony na ul. Józefa Piłsudskiego przy ul. Legionów. Do zbudowania pomnika przyczynił się Tadeusz Seweryn. Na szczycie pomnika został umieszczony mosiężny orzeł zrywający się do lotu. Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło w 1928 r.
Jesienią 1939 r. na polecenie władz okupacyjnych pomnik został rozebrany (prawdopodobnie żołnierze niemieccy rozbili się). Polakom udało się ukryć orła i ukryć. Przez całą wojnę orzeł był przechowywany prawdopodobnie przez Helenę Banach i Józefa Czajkę.
Po zakończeniu działań wojennych orzeł został przekazany do Urzędu Miasta i w nieznanych okolicznościach zaginął.
W roku 2000 odbudową pomnika zajął się Związek Piłsudczyków. Projekt nowego pomnika został wykonany przez Leszka Danielewicza i Ryszarda Michalaka. Rzeźbę obecnego orła wykonał mgr Michał Zakrzewski, który był wnukiem żołnierza bojownika o niepodległość w latach 1917 -1920. Nowy pomnik został zbudowany na środku ronda znajdującego się przy ul. Józefa Piłsudskiego i ul. Legionów (w odległości kilkunastu metrów od poprzedniego miejsca). Dzięki pomocy wielu osób oraz działaczom Związku udało się zrealizować budowę pomnika. Uroczyste odsłonięcie pomnika „Poległym Legionistom Piłsudskiego” nastąpiło 11 listopada 2001 r.
Na pomniku widnieje tablica z wymienionymi 30 osobami.
Z tych 30 osób tylko 9 walczyło w legionach (osoby potwierdzone przez Muzeum (Instytut) Józefa Piłsudskiego w Sulejówku): Ryszard Bloch,
Marian Borowski,
Szer. Stefan Dula,
St. sierż. Bolesław Gołaszewski,
Klemens Kirsz,
Klemens Kowalski,
Szer. Jan Norberciak,
Plut. Antoni Paczutkowski,
Andrzej Rogala.
Pozostałych osób nie udało się potwierdzić jako legionistów. Należy zwrócić uwagę, że pomnik został poświęcony „Poległym Legionistom Piłsudskiego”.
W walkach o niepodległość w latach 1917 -1920 z naszego miasta brało udział dużo więcej legionistów, którzy zginęli w czasie działań wojennych lub powrócili do domu.
Jan Woicki
