Loading ...
Noc Kupały przypada na najkrótszą noc w roku, zwykle z 21 na 22 czerwca. Kupalnocka, bo tak też ją zwano, to święto pogańskie, związane z letnim przesileniem Słońca. Sięgające w obyczaje słowiańskie święto ognia, wody, słońca i księżyca, urodzaju, płodności, radości i miłości. Noc poświęcona przede wszystkim żywiołom wody i ognia, które mają oczyszczającą moc. Skakanie pojedynczo lub parami przez ogień należał, obok puszczania wianków, do najbardziej powszechnego rytuału, a ogniska nazywano kupałą lub sobótkami. Obecnie, to święto miłości, symbol łączenia ludzi w pary. Wcześniej również jako symbol płodności, słońca i księżyca. Przeprowadzane tej nocy zwyczaje i obrzędy zapewniały świętującym zdrowie i urodzaj.
W czasie tej magicznej nocy rozpalano ogniska, w których palono zioła, tańczono, odprawiano rozmaite wróżby. Młode dziewczęta plotły wianki z kwiatów i ziół, wczepiały w nie płonące łuczywo i puszczały z nurtem rzek, strumyków. Jeśli wianek został wyłowiony przez kawalera, a zazwyczaj było to wcześniej zaplanowane, oznaczało to jej szybkie zamążpójście. Jeśli płynął, dziewczyna wyjdzie za mąż, ale nieprędko. Jeśli zaś spłonął, utonął lub zaplątał się w sitowiu, zostanie starą panną. Tej nocy chłopiec, który znalazł wianek i jego właścicielka dostawali pozwolenie na wspólne oddalanie się od zbiorowiska i spacer po lesie. Podczas tego spaceru młodzi szukali na mokradłach kwiatu paproci, który według legendy świecił w nocy jaskrawym blaskiem. Blask miał wskazywać drogę do ukrytych skarbów. Temu, kto go odnalazł, odsłaniał wszystkie mądrości świata, zapewniał bogactwo i szczęście, szczególnie w miłości.
Według jednej z teorii Kupała była boginią miłości, płodności i urodzaju oraz patronką „mądrych niewiast”, Inna teoria nie wykluczała utożsamiania święta z Ładą, zachodniosłowiańską boginią płodności i wegetacji. Najczęściej święto przypisuje się bóstwu miłości, rzymskiemu Kupidynowi i słowiańskiemu bóstwu Kupale. Natomiast sama nazwa święta wywodzi się z indoeuropejskiego pierwiastka kump, oznaczającego grupę, gromadę, zbiorowość. Według mniej popularnej opinii wywodzi się z indoeuropejskiego słowa *kup- „pożądać”. Jeśli chodzi o słowo sobótka, późniejsze określenie kupalnocki, stworzenie tego słowa przypisuje się Kościołowi i, co od zarania miało wydźwięk krytyczny; znaczyło tyle, co mały sabat. Z nazwą tą wiąże się również legenda o Sobótce, mówiąca o tym, że sobótka była uroczystością ku czci pięknej dziewczyny. Sobótka w bliżej nieokreślonym czasie zamieszkiwała bliżej nieokreśloną wioskę. Narzeczony jej, Sieciech, powróciwszy z wojny, miał swą wybrankę pojąć za żonę, jednak wioska ich została nagle zaatakowana przez hordy wroga. Podczas odpierania ataku Sobótka zginęła, trafiona w samo serce. Miało się to dziać w noc letniego przesilenia.
Noc Kupały była jednym z najradośniejszych słowiańskich świąt. Zwyczaj kultywowany był mimo chrystianizacji Europy. Kościół, nie mogąc wykorzenić z obyczajowości ludowej corocznych obchodów pogańskiej sobótki, podjął próbę zasymilowania święta z obrzędowością chrześcijańską. Początkowo próbując powiązać je z Zielonymi Świątkami. Kupałę w X wieku zastąpiono świętym chrześcijańskim, obierając za patrona św. Jana Chrzciciela. Na specjalnie w tym celu ustanowioną 23 czerwca wigilię św. Jana przeprowadzano tzw. święcenie wody. Dniem św. Jana wybrano 24 czerwca, jako zbieżny z obchodami Kupalnej Nocy i przypuszczalny dzień jego śmierci.
Bez względu jednak na nazwę, czy jako Noc Kupały, Sobótka czy Noc Świętojańska, do dnia dzisiejszego są regiony w których podczas zorganizowanych wianków próbuje się kultywować barwną tradycję słowiańską. Obecnie sprowadza się, to do palenia ogniska, śpiewów i puszczania wianków. Sobótka w dzisiejszej rzeczywistości stała się okazją do spędzenia czasu z rodzinną, niż próbą szukania męża. W puszczaniu wianków zaś udział biorą zarówno panny jak i mężatki ale także dzieci i mężczyźni.
Imprezy towarzyszące w naszym powiecie
 |
 |
 |
