Loading ...
O Tadeuszu Sewerynie można długo opowiadać. Jego życie wypełnione było pracą, aktywnością społeczną, a gdy trzeba było – także walką o niepodległość Polski. Urodził się jeszcze pod zaborem austriackim, 21 sierpnia 1894 w Żabnie k. Dąbrowy Tarnowskiej. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Jeleśni na Żywiecczyźnie, gimnazjum w Nowym Sączu i Krakowie. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz na Akademii Sztuk Pięknych. Należał do Związku Strzeleckiego, wstąpił do Legionów (ze względu na stan zdrowia szybko został zwolniony ze służby). Pracował w Archiwum Legionów. Po odmowie przysięgi na wierność cesarzowi Austrii wcielony do armii austro-węgierskiej, zdezerterował i osiadł pod przybranym nazwiskiem w Janowie Lubelskim. Tam po odzyskaniu niepodległości zorganizował muzeum regionalne.
Walczył w wojnie polsko-rosyjskiej, następnie zamieszkał w Tomaszowie Mazowieckim, gdzie uczył w Seminarium Nauczycielskim. W 1926 r. współorganizował tygodnik „Echo Mazowieckie”, a w 1927 r. Koło Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, a przy nim tomaszowskie muzeum. Przez dwa lata studiował we Włoszech i Francji. Od 1929 r. osiadł w Krakowie, był członkiem Komisji Etnograficznej Polskiej Akademii Umiejętności, w 1929 na stałe przeprowadził się do Krakowa, pracował w I Państwowym Gimnazjum im. B. Nowodworskiego oraz w Muzeum Etnograficznym (od 1937 był jego dyrektorem). W 1930 r. uzyskał stopień doktora, w 1939 r. habilitację.
W 1939 r. walczył w kampanii wrześniowej, następnie działał w konspiracji (Związek Walki Zbrojnej, Rada Pomocy Żydom „Żegota”). W latach 1945-1965 powrócił na stanowisko dyrektora Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Założył i redagował „Kwartalnik Muzealny”. Wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Wyższej Szkole Pedagogicznej. Był członkiem korespondentem PAU, od 1954 r. – profesorem nadzwyczajnym. Działał w Polskim Towarzystwie Ludoznawczym (w latach 1956-1961 był jego prezesem), współredagował „Atlas Polskich Strojów Ludowych” i „Słownik starożytności słowiańskich” (napisał do niego 32 hasła). Opublikował wiele artykułów naukowych. Zajmował się też sztuką. Tworzył obrazy olejne, akwarele i drzeworyty, które były wystawiane w wielu miastach Polski.
W 1964 r. został honorowym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, w którym przez wiele lat działał. Został odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, otrzymał też stopień majora. Zmarł 17 stycznia 1975 r. w Krakowie, pochowany został na Cmentarzu Rakowickim. W latach 90. XX w. jego imię otrzymała jedna z ulic w Tomaszowie Mazowieckim (dawna ul. Gwardii Ludowej); profesor jest też patronem ulicy na krakowskim Podgórzu.
W zbiorach działu sztuki tomaszowskiego Muzeum znajdują się dwie prace graficzne wykonane przez Tadeusza Seweryna. Pierwsza z nich to „Duch lasów”, druga – „Echo leśne”. Obie prace zostały wykonane w 1929 roku, w technice drzeworytu. Wymiary prac: wys. 26 cm x szer. 20 cm. Muzeum pozyskało grafiki w darze od córki autora w 1977 r.
W zbiorach tomaszowskiego Muzeum znajduje się popiersie prof. Tadeusza Seweryna – założyciela Muzeum w 1927 r. Rzeźba została wykonana na zamówienie w 2016 r. przez łódzkiego artystę – Jarosława Luterackiego. Artysta wykonał rzeźbę w gipsie, pokrytym patyną. Wymiary rzeźby: wys. 57 cm x szer. 34 cm. Rzeźbę Jarosława Luterackiego „Popiersie – Tadeusz Seweryn” można oglądać, odwiedzając naszą placówkę. Rzeźba na stałe, stoi w hallu muzealnym na parterze.
(Opracował: dr Daniel Warzocha, adiunkt działu historyczno-numizmatycznego)
